طبق ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیات ، مؤدیان حقیقی و حقوقی باید در انتهای هر فصل فهرست معاملات خود را به سازمان امور مالیاتی کشور ارائه کنند.یکی از قوانین مالیاتی پرکاربرد ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیات های مستقیم است که دولت به‌منظور شفاف‌سازی اطلاعات اقتصادی و توسعه عدالت مالیاتی، در تاریخ ۱۳۸۰/۱۱/۲۷ آن را تصویب کرد. در سال ۱۳۹۰ ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیات های مستقیم، توسط سازمان امور مالیاتی کشور تدوین شد و از تاریخ ۱۳۹۱/۱/۱ اجرای آن آغاز گردید. موسسه آموزش حسابداری در تهران با ثبت سه ماهه صورت معاملات خرید و فروش و شرکت در جلسه رسیدگی ماده ۱۶۹ اماده ارائه خدمات به مودیان میباشد.
انواع مالیات بر اساس نوع کالا
۱.مالیات مستقیم
عموما نوعی از مالیات است که پرداخت‌کننده نمی‌تواند آن را به دیگری انتقال دهد، طبق این تعریف، مالیات بر درآمد اشخاص، مالیات بر دارایی، مالیات بر ارث و… از زمره مالیات‌های مستقیم به شمار می‌روند.
۲. مالیات غیر مستقیم
مالیاتی است که باواسطه و به‌طور غیرمستقیم از شهروندان گرفته می‌شود. این مالیات غالباً بر قیمت کالاها و خدمات اضافه‌شده و به مصرف‌کننده منتقل می‌گردد و شامل مالیات بر واردات و مالیات بر معاملات است.
صورت معاملات فصلی چیست؟
صورت معامالت فصلی سندی مهم در نظام اقتصادی کشور است زیرا برای تعیین دقیق درآمد مشمول مالیات فعالان اقتصادی مأموران مالیاتی میتوانند علاوه بر دفاتر قانونی دفتر روزنامه و کل و دفاتر مشاغل درآمد و هزینه به صورتحسابهای مؤدی نیز استناد نمایند.از این رو در ماده ۱۶۹ و ۱۶۹ مکرر قانون مالیات های مستقیم، اختیاراتی به سازمان امور مالیاتی داده شد که میتواند جهت تسهیل تشخیص درآمد مؤدیان مالیاتی، کاربرد وسایل و روشها و صورتحسابها و فرمهایی را جهت نگهداری حساب برای هر گروه از مؤدیان مالیاتی از اول فروردین سال بعد اجباری و الزما الجرا نماید.
صورت معاملات فصلی
انواع گزارشات بر حسب نوع اطلاعات در معاملات فصلی
- گزارش خرید
- گزارش فروش
- اطلاعات پرداخت قراردادها
- گزارش دریافت قراردادها
- گزارش عرضه به مصرف کننده نهایی
- گزارش واردات
- گزارش صادرات
- گزارش حق العمل کاری و مدیریت پیمان
- گزارش اجاره
- گزارش پیش بینی فروش
مجازات عدم رعایت ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیات های مستقیم
۱-عدم صدور صورتحساب یا عدم درج شماره اقتصادی خود و طرف معامله حسب مورد یا استفاده از شماره اقتصادی خود برای معاملات دیگران یا استفاده از شماره اقتصادی دیگران برای معاملات خود، مشمول جریمه‌ای معادل ۱۰% مبلغ مورد معامله‌ای که بدون رعایت ضوابط این دستورالعمل انجام‌شده است.
۲- عدم ارائه فهرست معاملات، مشمول جریمه‌ای معادل ۱% مبلغ معاملاتی که فهرست آن‌ها ارائه نشده خواهد بود.
۳ استفاده‌کنندگان از شماره اقتصادی دیگران نسبت به مالیات بر درآمد و همچنین جرائم موضوع این ماده با اشخاصی که شماره اقتصادی آنان مورداستفاده قرارگرفته است مسئولیت تضامنی خواهند داشت.
۴- در مواردی که خریدار از ارائه شماره اقتصادی خودداری و فروشنده نسبت به اجرای تکلیف موضوع بند (۲- ۲) این دستورالعمل اقدام نماید خریدار با توجه به مسئولیت تضامنی مشمول جریمه‌ای معادل ۱۰% مبلغ مورد معامله خواهد بود.
۵- عدم ارائه صورتحسابهای مربوط به خریدهای اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل موضوع بندهای الف و ب ماده ۹۵ قانون مالیات‌های مستقیم در سال عملکرد و سال بعد از آن که مورد درخواست مأموران مالیاتی قرار گیرد مشمول جریمه‌ای معادل ۱۰% مبلغ صورتحسابهای ارائه نشده خواهد بود.
۶- در صـورت تـعدد جـرائـم بـرای یـک معـامـله حداکثر جریمه قابل مطالبه ۱۰% مبلغ مورد معامله خواهد بود و جرائم موضوع هر یک از تخلفات مذکور در بند فوق قابل‌جمع نخواهد بود.